Namaz ibadetinde en büyük sorun, ibadete
tam konsantre olamamak yani yoğunlaşamamaktır. Bu problem en sıradan kişi
ve en alim kişi için de geçerlidir. Bu konuda uzun uzun düşündüm, namaz
konusunu en ince detayların kadar inceledim, araştırdım ve kendim çeşitli
denemeler yaptım. Sonunda namaza yoğunlaşamama sorunun sebebinin bu
ibadetin ezbere dayalı olmasından ve Arapça dili ile icra edilmesinden
kaynaklandığını buldum.
Evet ezbere yapılan ibadette bilinç,
zihin, gönül yaptığı işten kopuyor. Zaptedilemez hale geliyor. Daha önce bu
konudaki yazımda da belirttiğim gibi deli dana gibi oradan oraya
koşturuyor Vee ibadeti geçersiz hale getiriyor. Geçersiz oluyor çünkü namaz
ibedetinin olmazsa olmaz şartı, yaptığın şeye yoğunlaşmaktır. Çünkü namaz
Allah'ın huzuruna varmaktır. Allah'ın huzurundasın ama aklın başka şeylerde.
Yani amiyane deyimle '' el işte göz oynaşta ''
Namazda neden ezber var ?
Bilindiği gibi Kur'an'da namazın temel esasları
verilmiş ve detaya girilmemiş. Kıyam ( ayakta durmak ) rüku ( eğilmek ) secde (
alnı yere koymak ) gibi temel şekil şartları verilmiş, Allah'ı anma gibi hedefi
belirlenmiş fakat bunun nasıl olacağı detaylandırılmamıştır. Çünkü Yüce Allah
kullarını özellikle ibadette sıkı kurallarla bağlamak ve zorlamak
istememektedir.
Peki namazı nasıl kılıyoruz ?
Peygamberimizin uygulamalarını esas
alıyor, yani onu taklit ediyoruz. Kıyamda iken Kur'an'dan ayetler ve
özellikle Fatha Suresini okuyoruz, bir durumdan diğer duruma geçerken söylediği
sözleri biz de uyguluyoruz. Ama bu ayet ve sözler -- Kur'an Arap kavminden bir
peygambere inmesi sebebiyle Arapça olduğu için -- biz de Arapça okuyoruz
ve EZBERDEN okuyoruz.
Ama Peygamber'imiz Arap'tır ve namaz
ibadetini icra ederken söylediği her sözün okuduğu her ayet veya surenin
anlamını bilmektedir. Biz Müslümanlar da onun yaptığı gibi yapalım derken
ibadetimizi baştan sona Arapça eda ediyoruz. Kendi dilimizden olmadığı için de
ezberliyoruz. Arapça ezberlediğimiz söz ve ayetlerin anlamını da genel olarak
bilmiyoruz.
İşte ezberden yapılan ve anlamını
bilmeden yapılan ibdette gerçek amacına ulaşamıyor.
Yani burada iki önemli mesele var: Arapça sözler
ve ezber
Ne yapalım ?
Namazda okunan sure ve ayetler ile
sözlerin Türkçe anlamlarını ezberleyelim ve namazı öyle eda edelim. Oldu
mu ?
Olmadıı...
İster Arapça, ister Türkçe sözleri
bir bütün halinde ezberleyerek yapılan yapılan ibadette konsantrasyon
sağlanamıyor.
Sonuç olarak:
=== Namazda okuyacağımız surelerin
ayet ayet anlamlarını EZBERLEMEYECEĞİZ, ÖĞRENECEĞİZ.
=== Bir hareketten diğerine
geçerken söylenen sözlerin anlamlarını da EZBERLEMEYECEĞİZ, ÖĞRENECEĞİZ.
=== Namaz esnasında da önce söz
veya ayetin Arapçasını söyleyip, sonra zihnimizde dilimize yani Türkçeye çevireceğiz.
Katiyetle, örnek olarak Fatiha Suresini bir bütün olarak ezberimizden okuyarak
sonra da Türkçe anlamını ezberden söylemeyeceğiz. Yani ayet ayet Arapçasını
söyleyip Türkçe'ye tercüme edeceğiz. Böylece zihnimiz devamlı söylediğimiz
sözler ve anlamları ile meşgul olacak ve ibadetten kopmayacak yani yoğunlaşma
sağlanacak.
Namaz için bilinmesi gerekli Kur'an'ı,
dini, ibadeti özetleyen, bilinmesi gerekli, olmazsa olmaz iki sure
var: Fatiha ve İhlas Sureleri. Bunlardan Fatiha Suresinin nasıl uygulanacağını
örnek olarak aşağıda veriyorum:
Bismillahirrahmanirrahiym -- Rahman ve Rahiyim (
Merhametli ve şefkatli ) Allah'ın adıyla
Elhamdü
lillâhi rabbil' âlemiyin -- Alemlerin Rabbi ( düzenleyeni, çekip
çevireni, terbiye edeni ) Allah'ı överim.
Errahmânirrahiym -- O merhametli, rameti her yeri
kuşatan ve şefkatlidir.
Mâliki
yevmiddin --
O din gününün ( kıyamet, ceza ve ödül gününün ) sahibidir.
İyyâke
nağbüdü ve iyyâke neste'ıyn -- Yalnız sana kulluk eder, yalnız senden dileriz.
İhdinassırâtelmüstakıym -- Bizi doğru yola ilet !
Sırâtelleaziyne
en'amte aleyhim gayrilmağdûbi aleyhim ve leddâlliyn -- Nimet verdiğin kimselerin
yoluna. Gazaba uğrayanların ve sapkınların yoluna değil.
Burada bir şeye daha dikkat etmek
gerekeir. Bazı Arapça kelimelerin mesela Rabb kelimesinin çeşitli
anlamları vardır. Namaz esnasında o anda yalnızca birini söylemek
yeterlidir. Bir sonraki rekatta diğer bir anlamı söylenebilir.
Bilinçli yani anlamlı, tam yoğunlaşarak
kılacağımız namaz uygulamasını anlatmaya başlıyorum.
Bu namazımız 2 rekattan oluşacak. Böyle
bir namaza başlamadan önce namaz kılınması ile ilgili ezberlerinizi ve
bilgilerinizi bir kenara koymalısınız. Bu uygulama namaz ile ilgili temel
bilgilerinizi değiştirmeyecek ve uygulama detaylarında farklılıklar oluşturacaktır.
Bu namazı isterseniz iki rekatlık bir
şükür namazı kabul edin isterseniz sabah namazının 2 rekatlık farzı olarak
uygulayın.
Aşağıdaki anlatımda bir hareketten
diğerine geçişler ve açıklamalar koyu harflerle,
Arapça sözler büyük harflerle,
Türkçeye tercümesi normal koyu
olmayan harflerle yazılıdır.
Başlıyoruz:
Niyet
ediyoruz
Eller
kulak memelerine ve başlangıç tekbiri:
ALLAHU EKBER: ‘’ Allah yüce ve uludur ‘’
Fatiha
Suresi:
BİSMİLLAHİRRAHMÂNİRRAHİYM -- Rahman
ve Rahiyim ( Merhametli ve şefkatli ) Allah'ın adıyla
ELHAMDÜ LİLLÂHİ RABBİL'
ÂLEMİYN -- Alemlerin Rabbi ( düzenleyeni, çekip çevireni, terbiye
edeni ) Allah'ı överim.
ERRAHMÂNİRRAHİYİM -- O merhametli, rameti
her yeri kuşatan ve şefkatlidir.
MÂLİKİ YEVMİDDİN -- O din gününün (
kıyamet, ceza ve ödül gününün ) sahibidir.
İYYÂKE NAĞBÜDÜ VE İYYÂKE NESTE'IYN --
Yalnız sana kulluk eder, yalnız senden dileriz.
İHDİNASSIRÂTELMÜSTAKIYM -- Bizi
doğru yola ilet !
SIRÂTELLEZİYNE EN'AMTE ALEYHİM
GAYRİLMAĞDÛBİ ALEYHİM VE LEDDÂLLİYN -- Nimet verdiğin kimselerin yoluna.
Gazaba uğrayanların ve sapkınların yoluna değil.
Tekbir
ve rükua ( eğilme ) varış:
ALLAHU EKBER: Allah yücedir
Doğrulma:
SEMİALLAHÜ LİMEN HAMİDEH: Allah
hamd eden ( öven ) kulunun övgüsünü işitmiştir
Ve
arkasından ayakta iken:
ALLAHÜMME RABBENÂ VE LEKE’L HAMD:
Allah’ım, ey Rabbimiz, hamd ( Övgü ) sana mahsustur.
Tekbir
ve secdeye varış:
ALLAHU EKBER: Allah uludur
Secdede:
SÜBHÂNE RABBİYE’L - A’LÂ: Seni her
türlü noksan sıfatlardan tenzih edip yüceltirim:
Secdeden
doğrulurken:
ALLAHU EKBER: Allah yücedir.
Tekrar
secdeye varış:
ALLAHU EKBER: Allah uludur
Secede:
SÜBHÂNE RABBİYE’L - A’LÂ: Seni her
türlü noksan sıfatlardan tenzih edip ( arındırıp ) yüceltirim:
Secdeden
doğrulup ayağa kalkarken:
ALLAHU EKBER: Allah yücedir
Fatiha
Suresi:
BİSMİLLAHİRRAHMÂNİRRAHİYM -- Rahman
ve Rahiyim ( Merhametli ve şefkatli ) Allah'ın adıyla
ELHAMDÜ LİLLÂHİ RABBİL'
ÂLEMİYN -- Alemlerin Rabbi ( düzenleyeni, çekip çevireni, terbiye
edeni ) Allah'ı överim.
ERRAHMÂNİRRAHİYİM -- O merhametli, şefkatlidir.
MÂLİKİ YEVMİDDİN -- O din gününün (
kıyamet, ceza ve ödül gününün ) sahibidir.
İYYÂKE NAĞBÜDÜ VE İYYÂKE NESTE'IYN --
Yalnız sana kulluk eder, yalnız senden dileriz.
İHDİNASSIRÂTELMÜSTAKIYM -- Bizi
doğru yola ilet !
SIRÂTELLEZİYNE EN'AMTE ALEYHİM
GAYRİLMAĞDÛBİ ALEYHİM VE LEDDÂLLİYN -- Nimet verdiğin kimselerin yoluna.
Gazaba uğrayanların ve sapkınların yoluna değil.
İkinci
defa rüku - secde ve ALLAHU EKBER - Allah uludur. Tekbiri ile
oturuş:
Besmele
ve İhlas Suresi:
BİSMİLLAHİRRAHMÂNİRRAHİYM --
Rahman ve Rahiyim ( Merhametli ve şefkatli ) Allah'ın adıyla
KUL HÜVALLAHÜ EHAD : De ki O Allah
tekdir.
ALLAHÜSSAMED: Allah hiç bir şeye ihtiyacı
olmayandır.
LEM YELİD VE LEM YÛLED: Doğurmamıştır,
doğmamıştır.
VE LEM YEKÜN LEHÜ KÜFÜVEN EHAD: O'nun hiç
bir şey dengi ve benzeri olamaz
Namazı
sonlandırıyoruz. Önce sağ tarafa selam:
ES-SELÂMÜ ALEYKÜM VE RAHMETULLAH:
Allah’ın selamı ve rahmeti size olsun
Sonra
sol tarafa selam:
ES-SELÂMÜ ALEYKÜM VE RAHMETULLAH:
Allah’ın selamı ve rahmeti size olsun
Namaz
sonlandırdıktan sonra da dua. İçimizden geldiği gibi ezberden Arapça veya
Türkçe sözlerle değil, o an hissettiğmiz duygularımızı, ihtiyacımızı ve
O'ndan isteklerimiz belirten sözlerle
Ayrıca
rükua varırken, secdede iken, oturken İhlas Suresinden sonra, Allah'ın
anlamlarını bildiğimiz isim ve sıfatlarının Araçasını üçer defa tekrarlayıp
anlamlarını düşünerek tekrarlarlayabiliriz. Bu ibadetimizi daha anlamlı ve
makbul kılacaktır.
----------------------------------------------------------------------
NOT: Bu deneme bana aittir. Başka bir yerden alıntı değildir
