'' Yaratan Rabb'inin adıyla oku ! O insanı alaktan ( kan pıhtısı haline gelen Embriyo'dan ) yarattı. Oku, Rabb'in en büyük kerem ( ikram ) sahibidir. O insana kalemle yazmayı öğretti. '' ( ALAK / 1 - 5 )
Daha ilk ayetlerinde okumaktan, yazmaktan, öğrenmekten bahseden Kur'an, bir çok yerinde ilim öğrenmeyi teşvik etmiş ve ilim adamlarını yüceltmiştir:
'' Bu misalleri ( örnekleri ) ancak ilim sahipleri anlayabilir. '' ( ANKEBUT / 43 )
'' Elbette onlara olan biten her şeyi ilimle anlatacağız . Zira biz onlardan uzak değiliz. ( A'RAF / 7 )
'' Biz emaneti, göklere, yere, dağlara sunduk, onu yüklenmekten kaçındılar.
Onu insan yüklendi. ( AHZAB / 72 )
Verilen bu emanet '' akıl '' dır. Allah insanı yeryüzündeki halifesi yapmış ve oraya hakim kılmıştır.
'' Göklerde ve yerde ne varsa hepsini kendinden bir lütuf olarak size boyun eğdirdi. Elbette bunu düşünen bir toplum için ibretler vardır '' ( CASİYE / 13 )
diyerek bu gerçeği vurgulamıştır. Burada açık bir hatırlatma vardır. '' Biz tabiatın bütün imkanlarını sizin emrinize veriyoruz, siz de düşünen akıl sahibi insanlar olarak bunlardan ders alın, inceleyin, işleyiş kanunlarını bulun ve bu hakimiyetinizin hakkını verin ''
'' Göklerde ve yerde nice ayet ( işaret, delil ) vardır ki, onların yanından yüzlerini çevirerek geçerler '' ( YUSUF / 106 ) diyerek etrafımıza biraz daha dikkatli bakarsak keşfedecek çok şey bulabileceğimizi söylüyor.
Kur'an, dogmatik bir öğretim tarzını benimsemez. İnsanların aklına hitap eder. Bir çok gerçekleri doğada olan - bitenleri dikkatle inceleyerek bulabileceğimizi, geçmiş olaylardan da bu günkü davranışlarımıza yön verecek ibret dersleri çıkarabileceğimizi söyler:
'' Göklerin ve yerin yaratılışında, gecenin gündüzün gelip gidişinde elbette iyi akıl sahipleri için ibret verici deliller vardır '' diyerek bizi tabiat bilimlerini incelemeye yöneltiyor.
'' Biz düşünüp anlamanız için onu Arapça bir Kur'an yaptık '' ( ZUHRUF / 3 diyerek ayetler üzerinde düşünülmesi ve ne demek istenildiğinin iyi anlaşılması gerektiği vurgulanıyor. Tabii ki bu ayet ile her toplumun Kur'an'ı kendi dili ile okuyabileceği anlamı da çıkıyor. İlk olarak Arap ulusuna geldiği için zaten başka bir dilde olamazdı. Ancak herkesin okuyup, düşünüp anlayabilmesi için Kur'an'ı ya kendi diliyle okuması ya da çok iyi Arapça bilmesi gerekir.
Aklını kullanan sağduyu sahipleri Kur'an'ı oku, düşünür ve faydalanır.
'' Kur'an bir uyarıdır, dileyen onu düşünür, öğüt alır. '' ( MÜDDESİR / 54 ) dedikten başka;
'' Ancak sağduyu sahipler öğüt alır '' ( RA'D / 19 ) demektedir.
'' Allah pisliği, ( azabı ve rezilliği ) aklını kullanmayanlara verir '' ( YUNUS /100 ) diyerek her konuda aklımızı kullanmamız, Kur'an'ı önce kendi aklımızla anlamaya çalışmamız, başkalarının söylediklerini de akıl süzgecinden geçirmemiz gerektiği uyarısı yapılıyor.
KUR'AN'I AKLIMIZI BİLGİMİZLE BİRLEŞTİREREK OKUDUĞUMUZ ZAMAN, HER OKUYUŞTA YENİ BİR ŞEY KEŞFEDERİZ. ÇÜNKÜ KUR'AN, ÇOK GENİŞ BİR BİLGİ YELPAZESİNE SAHİPTİR.
'' Onun bazı ayetleri. MUHKEM'dir ( açık, net anlamlı ) Bunlar kitabın anası yani temel ayetleridir. Diğerleri de MÜTEŞABİH' tir. '' ( AL-İ İMRAN / 7 )
MÜTEŞABİH, '' açık anlamı olmayan, herkes tarafından kolayca anlaşılamayan, tefsir ve yoruma muhtaç olan '' demektir. Muhkem ayetlerin anlamları zaten açıktır. Müteşabih olanları ilimde ilerlemiş olanlar daha kolay anlar. Bunları anlamayanların Kur'an'ı eleştirmeye kalkması yanlıştır. Bunlara o şekli ile inanmak gerekir.
Ayrıca bu gün anlaşılamayan bazı Kur'an bilgilerinin insan biliminin ilerlemesi sonucu bir gün anlaşılacağını bize yine Kur'an söylüyor:
'' Kur'an bütün alemlere öğüttür. Onun bilgilerini bir zaman sonra anlayacaksınız. '' ( SAD / 88 ) örnek olarak:
'' Göğü kendi ellerimizle yaptık ve biz onu genişletmekteyiz '' ( ZARİYAT / 47 ) ayeti, 1929 da HUBBLE'nin evrenin şişen bir balon gibi genişlediğini keşfetmesine kadar anlaşılamamıştır. Bilim ve teknik ilerledikçe, yeni keşifler yapıldıkça Kur'an'ın bir çok ayeti yeni anlamlar kazanabilecektir.
Aşağıda Biliginin ve ilmin önemi hakkındaki bazı ayetlerin özet mesajları ve nerelerde geçtiklerini görelim:
İlmi ile amel etmek ( bilgisini yaşama geçirmek ) ile ilgi ayetler:
( Bakara / 214 --- Nisa / 25 --- Maide / 105 --- Ankebut / 2 - 3 --- Cum'a / 5 )
Allah'tan ilim istemek den bahseden ayet : ( Ta-Ha / 14 )
İlimde derinleşmiş olanların ödülünden söz eden ayet: ( Nisa / 162 )
'' İlimlerini hayata geçiremeyenler kitap yüklü eşek gibidirler '' ( CUM'A / 5 )
Not: *** Bu yazının hazırlanmasında yararlanılan kaynaklar: OZAN YAYINLARI -- ERTUĞRUL DOĞUÇ -- SOSO KÜLTÜRE AIDAN İSLAM s.58 ---
*** PINAR YAYINLARI --- Recep Aykan --- KELİME VE KONULARINA GÖRE KUR'AN FİHRİSTİ
