Namaz
ibadetinde en büyük sorun, ibadete tam konsantre olamamak yani
yoğunlaşamamaktır. Bu
problem en
sıradan kişi ve en alim kişi için de geçerlidir. Bu konuda uzun uzun
düşündüm, namaz konusunu en ince detayların kadar inceledim, araştırdım ve
kendim çeşitli denemeler yaptım. Sonunda namaza yoğunlaşamama sorunun
sebebinin bu ibadetin ezbere dayalı olmasından ve Arapça dili ile icra
edilmesinden kaynaklandığını buldum.
Evet
ezbere yapılan ibadette bilinç, zihin, gönül yaptığı işten kopuyor. Zaptedilemez hale geliyor. Daha önce bu
konudaki yazımda da belirttiğim gibi deli dana gibi oradan oraya
koşturuyor Vee ibadeti geçersiz hale getiriyor. Geçersiz oluyor çünkü
namaz ibadetinin olmazsa olmaz şartı, yaptığın şeye yoğunlaşmaktır. Çünkü
namaz Allah'ın huzuruna varmaktır. Allah'ın huzurundasın ama aklın başka
şeylerde. Yani amiyane deyimle '' el işte göz oynaşta ''
Namazda
neden ezber var ?
Bilindiği gibi Kur'an'da namazın temel esasları
verilmiş ve detaya girilmemiş. Kıyam ( ayakta durmak ) rüku ( eğilmek ) secde (
alnı yere koymak ) gibi temel şekil şartları verilmiş, Allah'ı anma gibi hedefi
belirlenmiş fakat bunun nasıl olacağı detaylandırılmamıştır. Çünkü Yüce Allah
kullarını özellikle ibadette sıkı kurallarla bağlamak ve zorlamak
istememektedir.
Peki
namazı nasıl kılıyoruz ?
Peygamberimizin uygulamalarını esas
alıyor, yani onu taklit ediyoruz. Kıyamda iken Kur'an'dan ayetler ve
özellikle Fatha Suresini okuyoruz, bir durumdan diğer duruma geçerken söylediği
sözleri biz de uyguluyoruz. Ama bu ayet ve sözler -- Kur'an Arap kavminden bir
peygambere inmesi sebebiyle Arapça olduğu için -- biz de Arapça okuyoruz
ve EZBERDEN okuyoruz.
Ama Peygamber'imiz Arap'tır ve namaz
ibadetini icra ederken söylediği her sözün okuduğu her ayet veya surenin
anlamını bilmektedir. Biz Müslümanlar da onun yaptığı gibi yapalım derken
ibadetimizi baştan sona Arapça eda ediyoruz. Kendi dilimizden olmadığı için de
ezberliyoruz. Arapça ezberlediğimiz söz ve ayetlerin anlamını da genel olarak
bilmiyoruz.
İşte
ezberden yapılan ve anlamını bilmeden yapılan ibdette gerçek amacına
ulaşamıyor.
Yani burada iki önemli mesele var: Arapça sözler
ve ezber
Ne yapalım ?
Namazda okunan sure ve ayetler ile
sözlerin Türkçe anlamlarını ezberleyelim ve namazı öyle eda edelim. Oldu
mu ?
Olmadıı...
İster Arapça, ister Türkçe sözleri
bir bütün halinde ezberleyerek yapılan yapılan ibadette konsantrasyon
sağlanamıyor.
Sonuç
olarak:
=== Namazda okuyacağımız surelerin
ayet ayet anlamlarını EZBERLEMEYECEĞİZ, ÖĞRENECEĞİZ.
=== Bir hareketten diğerine
geçerken söylenen sözlerin anlamlarını da EZBERLEMEYECEĞİZ, ÖĞRENECEĞİZ.
=== Namaz esnasında da önce söz
veya ayetin Arapçasını söyleyip, sonra zihnimizde dilimize yani Türkçeye çevireceğiz.
Katiyetle, örnek olarak Fatiha Suresini bir bütün olarak ezberimizden okuyarak
sonra da Türkçe anlamını ezberden söylemeyeceğiz. Yani ayet ayet Arapçasını
söyleyip Türkçe'ye tercüme edeceğiz. Böylece zihnimiz devamlı söylediğimiz
sözler ve anlamları ile meşgul olacak ve ibadetten kopmayacak yani yoğunlaşma
sağlanacak.
Namaz için bilinmesi gerekli Kur'an'ı,
dini, ibadeti özetleyen, bilinmesi gerekli, olmazsa olmaz iki sure
var: Fatiha ve İhlas Sureleri. Bunlardan Fatiha Suresinin nasıl uygulanacağını örnek olarak aşağıda
veriyorum:
Bismillahirrahmanirrahiym -- Rahman ve Rahiyim (
Merhametli ve şefkatli ) Allah'ın adıyla
Elhamdü
lillâhi rabbil' âlemiyin -- Alemlerin Rabbi ( düzenleyeni, çekip
çevireni, terbiye edeni ) Allah'ı överim.
Errahmânirrahiym -- O merhametli, rameti her yeri
kuşatan ve şefkatlidir.
Mâliki
yevmiddin --
O din gününün ( kıyamet, ceza ve ödül gününün ) sahibidir.
İyyâke
nağbüdü ve iyyâke neste'ıyn -- Yalnız sana kulluk eder, yalnız senden dileriz.
İhdinassırâtelmüstakıym -- Bizi doğru yola ilet !
Sırâtelleaziyne
en'amte aleyhim gayrilmağdûbi aleyhim ve leddâlliyn -- Nimet verdiğin kimselerin
yoluna. Gazaba uğrayanların ve sapkınların yoluna değil.
Burada
bir şeye daha dikkat etmek gerekiyor. Bazı Arapça kelimelerin
mesela Rabb kelimesinin çeşitli anlamları vardır. Namaz esnasında o anda
yalnızca birini söylemek yeterlidir. Bir sonraki rekatta diğer bir anlamı söylenebilir.
Bilinçli yani anlamlı, tam yoğunlaşarak
kılacağımız namaz uygulamasını anlatmaya başlıyorum.
Bu namazımız 2 rekattan oluşacak. Böyle
bir namaza başlamadan önce namaz kılınması ile ilgili ezberlerinizi ve
bilgilerinizi bir kenara koymalısınız. Bu uygulama namaz ile ilgili temel
bilgilerinizi değiştirmeyecek ve uygulama detaylarında farklılıklar oluşturacaktır.
Bu namazı isterseniz iki rekatlık bir
şükür namazı kabul edin isterseniz sabah namazının 2 rekatlık farzı olarak
uygulayın.
Aşağıdaki
anlatımda bir hareketten diğerine geçişler ve açıklamalar koyu harflerle,
Arapça
sözler büyük harflerle,
Türkçeye
tercümesi normal koyu olmayan harflerle yazılıdır.
Başlıyoruz:
Niyet
ediyoruz
Eller kulak memelerine ve başlangıç tekbiri:
ALLAHU EKBER: ‘’ Allah yüce ve uludur ‘’
Fatiha
Suresi:
BİSMİLLAHİRRAHMÂNİRRAHİYM -- Rahman
ve Rahiyim ( Merhametli ve şefkatli ) Allah'ın adıyla
ELHAMDÜ LİLLÂHİ RABBİL'
ÂLEMİYN -- Alemlerin Rabbi ( düzenleyeni, çekip çevireni, terbiye
edeni ) Allah'ı överim.
ERRAHMÂNİRRAHİYİM -- O merhametli, rameti
her yeri kuşatan ve şefkatlidir.
MÂLİKİ YEVMİDDİN -- O din gününün (
kıyamet, ceza ve ödül gününün ) sahibidir.
İYYÂKE NAĞBÜDÜ VE İYYÂKE NESTE'IYN --
Yalnız sana kulluk eder, yalnız senden dileriz.
İHDİNASSIRÂTELMÜSTAKIYM -- Bizi
doğru yola ilet !
SIRÂTELLEZİYNE EN'AMTE ALEYHİM
GAYRİLMAĞDÛBİ ALEYHİM VE LEDDÂLLİYN -- Nimet verdiğin kimselerin yoluna.
Gazaba uğrayanların ve sapkınların yoluna değil.
Tekbir ve rükua ( eğilme ) varış:
ALLAHU EKBER: Allah yücedir
Doğrulma:
SEMİALLAHÜ LİMEN HAMİDEH: Allah
hamd eden ( öven ) kulunun övgüsünü işitmiştir
Ve
arkasından ayakta iken:
ALLAHÜMME RABBENÂ VE LEKE’L HAMD:
Allah’ım, ey Rabbimiz, hamd ( Övgü ) sana mahsustur.
Tekbir
ve secdeye varış:
ALLAHU EKBER: Allah uludur
Secdede:
SÜBHÂNE RABBİYE’L - A’LÂ: Seni her
türlü noksan sıfatlardan tenzih edip yüceltirim:
Secdeden
doğrulurken:
ALLAHU EKBER: Allah yücedir.
Tekrar
secdeye varış:
ALLAHU EKBER: Allah uludur
Secde de:
SÜBHÂNE RABBİYE’L - A’LÂ: Seni her
türlü noksan sıfatlardan tenzih edip ( arındırıp ) yüceltirim:
Secdeden doğrulup ayağa kalkarken:
ALLAHU EKBER: Allah yücedir
Fatiha
Suresi:
BİSMİLLAHİRRAHMÂNİRRAHİYM -- Rahman
ve Rahiyim ( Merhametli ve şefkatli ) Allah'ın adıyla
ELHAMDÜ LİLLÂHİ RABBİL'
ÂLEMİYN -- Alemlerin Rabbi ( düzenleyeni, çekip çevireni, terbiye
edeni ) Allah'ı överim.
ERRAHMÂNİRRAHİYİM -- O merhametli, şefkatlidir.
MÂLİKİ YEVMİDDİN -- O din gününün (
kıyamet, ceza ve ödül gününün ) sahibidir.
İYYÂKE NAĞBÜDÜ VE İYYÂKE NESTE'IYN --
Yalnız sana kulluk eder, yalnız senden dileriz.
İHDİNASSIRÂTELMÜSTAKIYM -- Bizi
doğru yola ilet !
SIRÂTELLEZİYNE EN'AMTE ALEYHİM
GAYRİLMAĞDÛBİ ALEYHİM VE LEDDÂLLİYN -- Nimet verdiğin kimselerin yoluna.
Gazaba uğrayanların ve sapkınların yoluna değil.
İkinci defa rüku - secde ve ALLAHU EKBER -
Allah uludur. Tekbiri ile oturuş:
Besmele
ve İhlas Suresi:
BİSMİLLAHİRRAHMÂNİRRAHİYM --
Rahman ve Rahiyim ( Merhametli ve şefkatli ) Allah'ın adıyla
KUL HÜVALLAHÜ EHAD : De ki O Allah
tekdir.
ALLAHÜSSAMED: Allah hiç bir şeye ihtiyacı
olmayandır.
LEM YELİD VE LEM YÛLED: Doğurmamıştır,
doğmamıştır.
VE LEM YEKÜN LEHÜ KÜFÜVEN EHAD: O'nun hiç
bir şey dengi ve benzeri olamaz
Namazı sonlandırıyoruz. Önce sağ tarafa
selam:
ES-SELÂMÜ ALEYKÜM VE RAHMETULLAH:
Allah’ın selamı ve rahmeti size olsun
Sonra sol tarafa selam:
ES-SELÂMÜ ALEYKÜM VE RAHMETULLAH:
Allah’ın selamı ve rahmeti size olsun
Namaz sonlandırdıktan sonra da dua. İçimizden geldiği gibi ezberden Arapça
veya Türkçe sözlerle değil, o an hissettiğmiz duygularımızı, ihtiyacımızı
ve O'ndan isteklerimiz belirten sözlerle
Ayrıca
rükua varırken, secdede iken, otururken İhlas Suresinden sonra, Allah'ın
anlamlarını bildiğimiz isim ve sıfatlarının Arapçasını üçer defa tekrarlayıp
anlamlarını düşünerek tekrarlayabiliriz.
Bu
ibadetimizi daha anlamlı ve makbul kılacaktır
